Dzisiaj kolejna druga część poradnika zakupu sprzętu Audio Video, w poprzednim radziłem jak wybrać wzmacniacz i odtwarzacz, teraz skupimy się na doborze kolumn głośnikowych i kabli. Nie ukrywam iż dobór kolumn ma bardzo istotne jeśli nie najistotniejsze znaczenie dla późniejszego brzmienia naszego zestawu. Jest to też zazwyczaj najdroższy jego element zakładając konfigurację 5.1 lub 7.1.  Kolumny powinny być dobrane stosownie do pomieszczenia w którym zainstalujemy nasze kino domowe. W przypadku małych pomieszczeń i jeśli zależy nam głownie na odtwarzaniu filmów a muzyka jest dla nas mało istotna to najtańszym rozwiązaniem będzie zakup 5 lub 7 satelitek oraz jednego subwoofera. Może nie jest to idealny zestaw, ale powinien dosyć ładnie się prezentować. Jest to wariant, który tak średnio Wam polecam nie zapewni on Wam ani audiofilskiego dźwięku i będzie ogólnie powiedzmy poprawny, w przypadku kina domowego bez szaleństw. Można iść
na taki kompromis gdy całkowity budżet jaki przewidujemy nie jest zbyt wielki a dźwięk jest dla nas dodatkiem do obrazu, w tym przypadku zapewne zakup wzmacniacza i odtwarzacza też nie będzie pochodził z  wysokiej półki. Do takiego zestawu wystarczą tez proste kable może warto wydać na ciut lepsze niż dołączane do zestawu ale nic ponadto, nie usłyszycie różnicy. To tak dla osób które chcą bez specjalnego inwestowania postawić coś w pokoju co urozmaici im oglądanie obrazu z telewizora. Mam po cichu nadzieje że większość z Was jednak zainteresuję się bardziej audiofilską instalacja i poświeci więcej czasu i środków na dobór odpowiednich kolumn ;-). A zatem zabieramy się na poważnie do naszego zestawu AV. Mamy już wzmacniać i odtwarzacz. Najlepiej gdy kupujemy całość w jednym miejscu wtedy mamy możliwość sprawdzenia i podłączenia wszystkiego i za jednym zamachem, czasem może to być parę godzin odsłuchów ( warto sprzęt kupuje się na kilka lat co najmniej ;-)). Tutaj mała uwaga w studiu odsłuchowym zapewne nasz konfigurowany zestaw zabrzmi inaczej niż w naszym pokoju, wynika to z warunków akustycznych. Zazwyczaj w porządnych salonach pomieszczenie odsłuchowe jest już odpowiednio przygotowane posiada dobrą instalacje elektryczną oraz akustykę. Przed wyborem kolumn warto zastanowić się nad ich konfiguracja odpowiednią do wielkości pomieszczenia. Wiem że fajnie wyglądają duże kolumny podłogowe, tylko warto zastanowić się czy ich gabaryty będą odpowiednie gdy dysponujemy pomieszczeniem do 20 m warto rozważyć zestaw składający się z 4 monitorów i dedykowanego głośnika centralnego oraz subwoofera, lub zestaw z dwóch monitorów jako kolumny przednie, dwóch satelitek  na tył oraz głośnika centralnego i subwoofera. Jeśli miałbym sugerować które głośniki są najważniejsze to powiem otwarcie przody i głośnik centralny.  Głośniki przednie zapewniają nam większość efektów oraz są odpowiedzialne za odtwarzanie muzyki w stereo a głośnik centralny za ścieżkę dialogową oraz część dosyć istotnych efektów specjalnych. Gdy nie planujemy odtwarzać ścieżek dźwiękowych w formatach bezstratnych np  DTS HD Master można trochę zaoszczędzić na głośnikach efektownych  i wydać więcej na przody i centralny. W tym przypadku nawet gdy mamy większe pomieszczenie sugerował bym podstawowa konfiguracje 5.1 nie wchodziłbym w żadnym wypadku w 7.1 szkoda pieniędzy a efektu nie usłyszymy. Warto tylko dobrać kolumny tego samego producenta i w miarę możliwość z tej samej serii. W przypadku gdy nastawiamy się na dźwięk lepszej jakości i głównym źródłem będzie wysokiej klasy odtwarzacz BD i dźwięk zapisany w formacie DTS HD Master lub DD HD nie powinniśmy iść już na taki kompromis przy zakupie głośników. Warto zainwestować w dobre kolumny zwłaszcza przednie i centralny nie rezygnując jednak z dobrej jakości głośników tylnych i bocznych w układzie 7.1 jeśli dysponujemy oczywiście większym pomieszczeniem. Konfiguracje z dodatkowymi głośnikami 10.1 itd raczej bym sobie podarował płyty BD nagrywane są w standardzie 5.1 i 7.1 standard 10.1 jest tylko wyłącznie uzależniony od konfiguracji danego wzmacniacza powiem szczerze nie słyszałem nigdy takiego zestawu ani też nie spotkałem się z informacjami o tym że wnosi dość istotne różnice w brzmieniu całości ( pomijając oczywiście dane z reklam ). Co do wielkości samych kolumn jest parę różnych szkół i tak np standard THX zakłada że wszystkie kolumny mają te same wymiary i parametry czyli mamy układ 5 lub 7 tych samych kolumn plus subwoofer. Jak dla mnie, ale to moje zdanie układ ten ma swoje wady bowiem zmusza nas albo do zakupu 5/7 kolumn podłogowych które nie zawsze będą w pełni wykorzystywane a cena ich zakupu będzie wyższa niż w przypadku kolumn o zróżnicowanej wielkości albo kupimy 5/7 monitorów rezygnując nawet w przypadku dużego pomieszczenia z zalet kolumn podłogowych. Ja osobiście wybrałem wariant z kolumnami o zróżnicowanej wielkości i dedykowanym głośnikiem centralnym mimo iż mój wzmacniacz posiada certyfikat THX. Rozwiązanie to jest dla mnie o tyle wygodne iż w przypadku słuchania muzyki w stereo mam do dyspozycji pełnowymiarowe kolumny o bardzo szerokim zakresie tonalnym z silnym basem  w stereo nigdy nie używam subwoofera, w  kinie domowym i w konfiguracji do słuchani muzyki w 5/7.1 jak najbardziej. Przyznaję że w moim przypadku trochę przesadziłem z rozmiarami kolumn względem pomieszczenia i możliwe iż osiągnąłbym lepszy efekt stosując mniejsze kolumny bądź dobrej klasy monitory ale cóż człowiek poniekąd uczy się na błędach 😉 czasem swoich czasem innych więc .Wy pouczcie się na moich i postarajcie dobrze dobrać wielkość kolumn do wymiarów  pomieszczenia. Czasem lepiej mieć ciut mniej basu ale za to dobrze kontrolowanego niż za dużo i bez kontroli. U mnie może nie jest aż tak źle ale czasem mam wrażenie iż kolumny nie mogą rozwinąć skrzydeł i są ograniczane wymiarami pokoju. Pamiętajmy też jeszcze o bardzo ważnej rzeczy w przypadku odsłuchu w studio możliwe iż będziemy słuchali na sprzęcie który już będzie „wygrzany” tzn będzie grał odpowiednią ilość godzin i jego brzmienie osiągnie właściwy dźwięk i barwę. Nie mam tu na myśli paru godzin ale raczej myślę o kilkudziesięciu lub nawet kilkuset godzinach dotyczy to zwłaszcza kolumn. Kolumny wyjęte od razu z pudełka nigdy nie zagrają tak dobrze jak te które grają już dłuższy czas, wynika to z charakterystyki samego materiału z jakiego wykonane są głośniki i ich  zawieszenia. Ten materiał po prostu musi nabrać odpowiedniej elastyczności i dosłownie się „rozegrać” proces taki trwa różnie w zależności od samych kolumn, materiału z jakiego wykonane są głośniki. Średnio jest to około 150 -200 godzin grania. Tak więc jeśli słuchaliście zestawu w studium odsłuchowym a potem przywieziecie swój zestaw zapakowany w fabryczne pudełka możecie przeżyć lekkie rozczarowanie wynikające właśnie po pierwsze z akustyki waszego pomieszczenia a po drugie z niewygrzania kolumn. Akustykę po części można skorygować poprzez system kalibracji wbudowany w większość obecnych wzmacniaczy i amplitunerów. Pamiętajcie jednak że jest to tylko narzędzie pomagające Wam w konfiguracji i często warto po jego zakończeniu lekko skorygować ustawienia pod swoje upodobania i gust. Nie zawsze jest to łatwe i czasem warto poprosić kogoś doświadczonego o pomoc. Z doświadczenia wiem że układy automatycznej kalibracji nie zawsze się sprawdzają, ale np z dosyć dużą dokładnością lokalizują rozmieszczenie i oddalenie głośników od siebie co po cześć upraszcza nam całość. Sporo wzmacniaczy wyższej klasy ma możliwość ustawienia paru nastaw, możemy wiec spokojnie skopiować ustawienia auto kalibratora i je modyfikować a na koniec porównać i wybrać odpowiednie ustawienia. Albo zmodyfikować je pod poszczególne zadania np słuchanie muzyki bądź kina. W przypadku odsłuchu całości zestawu w studiu warto zabrać ze sobą  swoje płyty których jakości jesteśmy pewni, znając ich brzmienie na innym zestawie możemy łatwo porównać czy słuchany obecnie zestaw wnosi coś nowego czy wręcz przeciwnie. Zapewne nie skończy się na przesłuchaniu jednego zestawu czasem trzeba troszeczkę poeksperymentować ;-). Warto również czasem porównać efekt uzyskany na kolumnach z tym uzyskanym przez słuchawki. Dobrze jest też odpowiednio dobrać brzmieniowo kolumny ze wzmacniaczem i tak jeśli nasz wzmacniacz gra dźwiękiem lekko ocieplonym musimy to uwzględnić przy doborze odpowiednich kolumn. Zastosowanie kolumn grających tak jak wzmacniacz dźwiękiem ocieplonym może spowodować zbytne rozmiękczenie dźwięku jeśli ktoś tak lubi ok, należny jednak o tym pamiętać, moim zdaniem  lepiej jednak poszukać brzmienia bardziej zrównoważonego tak samo jak w przypadku wzmacniacza grającego bardzo szczegółowo, analitycznie powinniśmy dobrać kolumny grające lekko ocieplonym dźwiękiem.   Kolejna kwestia jest dobór samego subwoofera, jeśli nastawiamy się głownie na kino sprawa biedzie prostsza, sub ma po prostu mieć power i schodzić z dźwiękiem jak najniżej. Najlepiej dobrać go tak by zapewniał wraz z  głośnikami ciągle pasmo, tzn jeśli w głośnikach ustawiamy odcięcie np od 80Hz to subwoofer powinien zapewniać nam pasmo od 80 Hz w dół najlepiej do 20 Hz lub niżej. W przypadku doboru subwoofera do muzyki i KD sprawa jest bardziej skomplikowana i czeka nas zapewne większy wydatek. Subwoofer zazwyczaj są dosyć „powolne” i w tańszych konstrukcjach może być słyszalne lekkie opóźnienie w generowaniu niskich tonów bas uderzy w kolumnach a nie zdąży się jeszcze wyciszyć w subwooferze, wpływa to niestety bardzo negatywnie w muzyce w kinie domowym raczej mało zauważalne. Można oczywiście próbować tak zgrać ze sobą kolumny i subwoofer za pomocą ustawień by efekt był minimalizowany ale warto przed zakupem sprawdzić czy zjawisko takie w ogóle może wystąpić. Jak już wybierzemy cały zestaw kolejnym wyzwaniem może być jego dobre umieszczenie w pomieszczeniu. Pamiętajmy że kolumny posiadające otwory wylotowe bass – refleks z tyłu muszą być odpowiednio oddalone od ściany a subwoofer nie powinien stać w rogu pomieszczenia. Oczywiście staramy się ustawić kolumny w miarę symetrycznie nie przysłaniać ich meblami ani innymi przedmiotami, unikamy stawiania na nich przedmiotów ale to zapewne wiecie ;-). Oczywiście by wszystko nam odpowiednio zagrało potrzebujemy jeszcze kabli, tutaj nie lekceważył bym ich roli naprawdę mogą wpłynąć na brzmienie systemu. Sprawą wyboru kabli warto zając się na samym końcu gdy mamy już dobrany cały system. Ich rola często jest przez wielu lekceważona ale wierzcie mi kable mają wpływ na brzmienie nie wszystkie w takim samym stopniu oczywiście. Moim zdaniem największy wpływ mają kable głośnikowe oraz kable analogowe, następnie kable zasilające oraz kable cyfrowe, najmniejszy wpływ na jakość dźwięku maja kable HDMI właściwie pod tym katem możemy ich nawet nie testować warto po prostu kupić dobry kabel porządnie wykonany z dobrą izolacja i w jak najwyższym standardzie (najnowszy chyba 1.4a) tak by umożliwiał nam przesył obrazu 3D i dźwięku w formacie bezstratnym 7.1. W zależności od tego czy naszym źródłem dźwięku będzie tylko odtwarzacz DB czy też dokupimy dodatkowo dedykowany odtwarzacz CD lub wielo-formatowy CD/SACD/DVD-Audio (można obecnie kupić taki sprzęt za niewielkie pieniądze z drugiej reki wybierajcie jak najwyższa półkę ceny są naprawdę fajne ) stosujemy różne kable w przypadku BD wiadomo na pewno HDMI jeśli jednak posiada wyjścia analogowe warto je przetestować i porównać dzwięk z wyjścia HDMI z tym generowanym przez wyjscia analogowe.  W przypadku CD na 100% użyjcie połączenia analogowego i warto tutaj poeksperymentować z wyborem kabli. W przypadku gdy mamy mniejsze fundusze i kupujemy zamiast BD tylko odtwarzacz DVD również polecałbym zakup z drugiej reki nie kupujcie tanich nowych odtwarzaczy jeśli zależy Wam na dźwięku
(upscaling nie będzie wam potrzebny ma to wzmacniacz) obecnie producenci skupiają się na jakości BD a DVD jest traktowany po macoszemu, co innego sprzęt sprzed paru lat wtedy DVD było standardem i można znaleźć używany sprzęt w dobrym stanie za niewielkie pieniądze oczywiście gdy taki zakupicie wcześniej weźcie go wtedy wraz z płytami do odsłuchu. DVD zazwyczaj nie posiada wyjścia HDMI pozostaje nam więc wybór kabla optycznego lub koaksjalnego, warto choć chwile poświecić na ich dobór 😉 ma to znaczenie zwłaszcza w przypadku dźwięku wielo kanałowego czasem kable o niskiej jakości mogą powodować wrażenie zawężenia pola dźwiękowego wynika to zapewne z ich niskiej przepustowości sygnału .  Najwięcej czasu może Wam zabrać dobór odpowiednich kabli głośnikowych tutaj mamy praktycznie w zależności od wybranego wzmacniacza 3 możliwości połączenia:
1. standardowe łączymy plus z plusem a minus z minusem jednym kablem na głośnik gra na tyle na ile pozwala nam jakość kabla nic ponadto w przypadku sprzętu budżetowego najpraktyczniejsze rozwiązanie .
2. połączenie bi-wiring można zastosować w przypadku praktycznie każdego wzmacniacza, i w praktycznie 99% kolumn zalety – polepszony dźwięk , wady większy koszt kabli

( zdjęcie z internetu)

2. połączenie bi-ampling wymagane dwa wyjścia dla głośników przednich we wzmacniaczu zazwyczaj jest to szczegółowo opisane w instrukcji, zalety – najlepsza jakość dźwięku, wady koszt kabli.

(zdjęcie z internetu)

Nie będę tutaj szczegółowo opisywał zalet i wad poszczególnych połączeń ale W przypadku droższego sprzętu jeśli macie taka możliwość warto spróbować przesłuchać 3 połączenia  i wtedy sami określicie czy warto wydać więcej na kable czy nie. Kolejnymi kablami będą kable zasilające ich ceny mogą czasem wprawić w osłupienie tak samo jak ceny kabli głośnikowych i analogowych ale bez szaleństw kupcie kable odpowiednie do ceny Waszego sprzętu wcześniej jak zwykle posłuchajcie i sami oceńcie czy warto dać parę złoty więcej za kabel czy nie. W czasie odsłuchu słuchajcie co oferują Wam sprzedawcy ale decyzje podejmijcie na podstawie Waszego odsłuchu jeśli nie słyszycie różnicy nie kupujcie, nie wstydźcie się tez do tego przyznać nie każdy ma słuch idealny i nie każdy tez preferuje dane brzmienie to  może podobać się sprzedawcy nie musi Wam. Natomiast sprzedawca może mieć pewne rozeznanie co do brzmienia poszczególnych kabli i tu warto go posłuchać wybierając kable do odsłuchu a i tak kupicie to co Wam odpowiada.Z własnego doświadczenia powiem Wam że dobór sprzętu jest czasochłonny, ale czytają i szukają czasami wiele się uczymy i może to być całkiem fajna zabawa nie spieszcie się powoli i spokojnie analizujcie ewentualny zakup pamiętajcie to wasze pieniądze i Wasz przyszły sprzęt. Starajcie się tak kopic sprzęt by p oparu latach jak na niego popatrzycie i posłuchacie dalej sprawiał Wam przyjemność nie słuchajcie bajek o tym że sprzęt ma tylko grac i jego wygląd jest nieistotny, faktycznie ma grac i to dobrze, ale nie rezygnujcie z piękna sprzętu pamiętajcie ze np. kolumny to element wystroju wnętrza i potrafią naprawdę okazale się prezentować i umilić nam słuchanie. Podobnie jest z pozostałymi elementami KD „klocki” potrafią być naprawdę ładne nie ma się czego wstydzić jesteśmy wzrokowcami nie obawiajcie się że jeśli patrzycie też na wygląd sprzętu to podchodzicie nieprofesjonalnie do wyboru , guzik prawda to co kupujecie ma się Wam podobać i grać tak jak tego oczekujecie nie idziecie na kompromis. Życzę Wam wyboru wspaniałego sprzętu który na lata umili wam słuchanie muzyki i oglądanie filmów w ostatniej części poradnika napisze o wyborze telewizora lub rzutnika ale to już inna bajka tam będzie tylko o obrazie nie o dźwięku ;-).